Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego

Palenie tytoniu w zakładach pracy jest problemem prawnym. Znowelizowana Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zabrania palenia w pomieszczeniach zakładów pracy poza pomieszczeniami wyodrębnionymi i odpowiednio przystosowanymi, czyniąc odpowiedzialnym za wprowadzenie tego zakazu właściciela lub użytkownika obiektu.

                Palenie w przedsiębiorstwach jest także problemem ekonomicznym. Pracodawca ponosi koszty związane z gorszym stanem zdrowia oraz ze zwiększoną absencją chorobową pracowników palących tytoń. Ponosi również wyższe koszty zapewnienia ochrony przeciwpożarowej, utrzymania higieny i ogrzewania pomieszczeń. Powstają straty czasu pracy wynikające z “przerw na papierosa”. Zapach dymu tytoniowego negatywnie oddziałuje na jakość obsługi klienta oraz niektóre rodzaje produkcji (np. środki kosmetyczne, spożywcze), pogarsza ogólny wizerunek firmy.

Podlaski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy w Białymstoku jest jednostką, która od wielu lat prowadzi działania z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia w miejscu pracy.

W 2008 roku rozpoczęliśmy realizację programu pn. Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego, którego kontynuacja jest przewidziana do 2011, w ramach realizacji zadania publicznego, działania promocyjne służące zmniejszaniu zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu przewlekłych chorób układu oddechowego finansowanego przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego.

W ramach pierwszego etapu programu zostały przeprowadzone badania ankietowe wśród pracodawców  zakładów pracy i instytucji samorządowych. W badaniach wzięło udział 70 zakładów pracy, w tym 40 urzędów administracji samorządowej i 30 przedsiębiorstw branży spożywczej.

Dzięki przeprowadzonej ankietyzacji udało nam się nawiązać kontakt z pracodawcami i zdiagnozować potrzeby i problemy firm oraz instytucji, związane z promocją zdrowia w miejscu pracy, ze szczególnym uwzględnieniem tworzenia środowisk wolnych od dymu tytoniowego.

Kolejnym przedsięwzięciem przewidzianym w programie i planowanym na rok 2009 było przeprowadzenie ankietyzacji wśród pracowników zakładów pracy, które podczas pierwszej ankietyzacji wyraziły potrzebę i chęć podjęcia działań służących ograniczeniu palenia w miejscu pracy.

Celem drugiego etapu badań  było poznanie  opinii  pracowników na ten sam  temat  jak również  relacji  palący – niepalący pracownik.

Zapytanie o udział w badaniach wysłano do 52 instytucji. Chęć udziału zgłosiły 45 jednostki organizacyjne w tym 23 urzędy administracji samorządowej i 22 przedsiębiorstwa branży spożywczej i handlowej.

Uzyskano 1646 poprawnie wypełnionych ankiet - 1022 od osób niepalący i 624 osób palący. Celem programu jest pomoc osobom kierującym zespołami ludzkimi w zakładach pracy w minimalizowaniu zjawiska palenia tytoniu przez pracowników.

Następnie uzyskane ankiety poddano analizie statystycznej, którą przeprowadzono w dwóch aspektach. Najpierw analizowano oddzielnie grupę osób palących i niepalących a następnie porównano te grupy w zakresie tych samych badanych cech.

Uzyskane informacje z badań ankietowych przeprowadzonych wśród pracodawców i pracowników przedstawiono na konferencji zorganizowanej w listopadzie 2009 roku. Zaprezentowano pracodawcom otrzymane wyniki badań ankietowych oraz przedstawiono im działania, które wspierają pracowników w odejściu od nałogu palenia a firmę uwalniają od dymu tytoniowego.

W roku 2010 przystąpiliśmy do wdrażania działań antynikotynowych na miarę potrzeb i możliwości pracodawców oraz pracowników zakładów pracy z województwa podlaskiego m.in.:

1. wysłano pisma intencyjne do dyrektorów/prezesów zakładów pracy wytypowanych do następnego etapu programu,
2. wykonano analizę porównawczą dla 20 wytypowanych zakładów pracy,
3. przeszkolono liderów koordynujących program w poszczególnych zakładach pracy,
4. na podstawie analizy indywidualnych potrzeb preferowanych przez pracowników - w wytypowanych zakładach pracy przeprowadzono następujące działania antynikotynowe,

• warsztaty edukacyjno-terapeutyczne,
• spotkania szkoleniowe,
• konsultacje, spotkania ze specjalistami,
• akcje edukacyjno-informacyjne.

Przeprowadzono 19 spotkań szkoleniowych, w trakcie których przeszkolono 341 osób. Kampania informacyjna promująca niepalenie i zachęcająca do zerwania  z nałogiem, dostosowana była do sytuacji zdrowotnej, finansowej i warunków  pracy w firmie, skierowana do osób palących. W 2011 roku przeprowadzono analizę wartości programu i ocenę osiągniętych efektów.

Do zebrania informacji został stworzony kwestionariusz ankiety składający się z 12 pytań. W badaniu uczestniczyło 341 osób z 16 zakładów pracy województwa podlaskiego. Zasadniczym celem programu było zmniejszenie liczby osób palących.

Wnioski:

• 61% respondentów uczestniczących w programie zadeklarowało chęć rzucenia palenia, w tym 5% badanych jest w trakcie rzucania palenia,
• 49% badanych uznało czynnik zdrowia za najistotniejszy przy podejmowaniu decyzji o rozstaniu się z nałogiem,
• 32% badanych uznało konsultacje i spotkania ze specjalistami za najbardziej pomocne w procesie rzucania palenia tytoniu
• 43% respondentów deklaruje, że uczestnictwo w programie wpłynęło na ich stosunek do palenia tytoniu
• ok.20% uczestników programu definitywnie zerwało z nałogiem palenia tytoniu.

Wyniki badania ankietowego przeprowadzonego w ramach programu „Miejsce pracy wolne od dymu tytoniowego” przedstawiono na konferencji w listopadzie 2011 roku.

W załączeniu: opis programu.